به نقل از «مهر»

حال معلم خوب باشد، حال آموزش و پرورش خوب است

تاریخ انتشار: ۲۶ دی ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۶۸۵۷۷۳۵

به گزارش خبرنگار مهر، سند تحول بنیادین در اموزش و پرورش را می‌توان بزرگترین سند بالادستی در نظام آموزش و پرورش کشور دانست؛ اگر چه سال‌ها از تدوین و ابلاغ این سند گذشته است؛ اما روند تحقق و اجرایی شدن آن بسیار کند سپری شده است.

احمد عابدینی از کارشناسان تعلیم و تربیت در این یادداشت که به خبرگزاری مهر ارسال کرده است؛ در خصوص ابعاد این سند نوشت:

بیش از ۲۰ سال از آغاز تولید، ۱۱ سال از رونمایی و ۶ سال از زمان بازنگری سند تحول بنیادین می‌گذرد.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

در طول ۱۰ سال گذشته، یعنی پس از رونمایی رسمی از این سند، اقدامات و فعالیت‌های، مربوط و نامربوطِ بسیاری در سطح خرد و کلان برای اجرایی و عملیاتی کردن آن انجام شده است که برخی از آنها نه تنها هیچ نسبتی با سند تحول بنیادین نداشته است، بلکه خود بزرگترین مانع اجرا و نهادینه شدن راهکارهای آن محسوب می‌شود.

سند تحول آموزش و پرورش نیز مثل بسیاری از کارهای مشابه، نقاط ضعف فراوان و نقطه قوت‌هایی هم دارد که به امید خدا در آینده‌ای نزدیک، به برخی از مهم‌ترین آنها خواهم پرداخت و امیدوارم در بازنگری آن مورد توجه متولیان اصلی، به ویژه اعضای محترم شورای‌عالی آموزش‌وپرورش، قرار گیرد.

به زعم من، اگر این سند یک مجموعه کامل و بی غیب و نقصی هم بود، در واقعیت و عرصه عمل، در خوش بینانه‌ترین شرایط، ممکن بود ۱۰ الی ۱۵ درصد از راهکارهای آن اجرایی و عملیاتی می‌شد، در حالی که در بدبینانه‌ترین حالت حدود ۲۰ درصد راهکارها و برنامه‌های تحولی در آن یافت می‌شود. یکی از این راهکارها و برنامه‌های تحولی که در حقیقت از شاه‌بیت‌های آن نیز محسوب می‌شود، «نظام سنجش صلاحیت و رتبه‌بندی معلمان» است.

مهم‌ترین و اولی‌ترین شاخص ارزیابی کارآمدی هر نظام منابع انسانی آن و در آموزش و پرورش معلم، است. اگر حال معلم خوب باشد، حال آموزش و پرورش خوب است رتبه‌بندی معلمان می‌توانست و الان هم با کمی تدبیر و نگاه کارشناسی می‌تواند محور، مبنا و سرآغاز تحول اساسی در بسیاری از امور آموزش‌وپرورش باشد، ولی اگر بنا به هر دلیلی این راهکار تحولی هم، مثل بسیاری از برنامه‌ها و راهکارهایی اجرا شده با شتاب و بدون پشتوانه پژوهشی و کارشناسی انجام شود یا درست و دقیق اجرا نشود، در حقیقت آخرین میخ بر تابوت سند تحول در آموزش‌و پرورش و حتی تحول‌خواهی خواهد بود.

به نظر من مهم‌ترین و اولی‌ترین شاخص ارزیابی کارآمدی هر نظام منابع‌انسانی آن و در آموزش‌وپرورش معلم، است. اگر حال معلم خوب باشد، یعنی حال آموزش‌وپرورش خوب است و امیدی به توسعه و تعالی آن وجود دارد، در غیر این صورت، صحبت از تحول و توسعه فرهنگ بیهوده و بی‌نتیجه خواهد بود.

بی‌تردید قله‌های تحول در آموزش‌وپرورش جز با اراده، باور قلبی و گام‌های استوار معلمان فتح شدنی نیست و کشتی تحول جز با عبور از تنگه «مدیریت منابع انسانی» به ساحل آرامش و مقصد نهایی نخواهد رسید.

در حقیقت و به عبارت دقیق‌تر، منابع‌انسانی، به‌ویژه معلم را باید نقطه آغاز و انجام هر نوع تحول سازمانی یا به تعبیر بهتر «صلاه» آموزش‌وپرورش دانست، زیرا هیچ شاخصی بالاتر، بهتر و اولاتر از منابع‌انسانی برای تشخیص کارآمدی یا ناکارآمدی نظام وجود ندارد؛ به گونه‌ای که شاید با اِعمال این شاخص اصلاً نیازی به استفاده از سایر شاخص‌ها برای ارزیابی نظام آموزش‌وپرورش نباشد.

ضرب‌المثل جالبی هست به این مضمون که «سپردن کارهای بزرگ و مهم به دست آدم‌های کوچک و برعکس، یعنی واگذاری کارهای کوچک به آدم‌های بزرگ»، به تنهایی می‌تواند مقدمات سقوط و انحطاط یک حکومت و مملکت را فراهم آورد. شاید کوچک و بی‌اهمیت شمردن کارهای بزرگ و مهم نیز چنین نتایج روشن و سرنوشت محتومی داشته باشد. اصول و سیاست‌های اجرای رتبه بندی اشاره به اصول تدوین و اجرای رتبه‌بندی از این جهت مفید و ضروری است که می‌توان با بهره‌گیری از این شاخص‌ها نقاط ضعف و قوت آئین نامه اجرایی و حتی قانون تدوین شده را سنجید و ارزیابی کرد. هم‌چنان که برای سنجش صلاحیت معلمان به ملاک‌ها، شاخص‌ها و معیارهای دقیقی نیازمندیم.

برای ارزیابی اسناد تولید شده هم به ابزارها و شیوه‌های سنجش و ارزیابی نیاز داریم که به برخی از این اصول مهم و اساسی اشاره می‌کنم:

۱. تلاش برای تدوین برنامه‌های عملیاتی و ارائه راهکارهای اجرایی

۲. تأکید مضاعف بر توانمندسازی و ارتقای صلاحیت‌های حرفه‌ای معلمان

۳. توجه به همه ابعاد و مؤلفه‌های مربوط به نظام سنجش صلاحیت و رتبه‌بندی

۴. واسپاری مسئولیت اجرا به خود معلمان واجدصلاحیت، یا نمایندگان آنان

۵. اصلاح مسیر شغلی و زمینه‌سازی برای ارتقای صلاحیت‌ها و افزایش انگیزه و نظام پرداخت‌ها

۶. توجه دقیق به محورهای اساسی رتبه بندی، یعنی ملاک‌ها، شاخص‌ها، عناوین رتبه‌ها و ساختار اجرایی آن

۷. اصلاح فرایند سنجش و به ویژه سنجش کننده‌ها

۸. استفاده حداکثری از همه ظرفیت‌ها، توانمندی‌ها و منابع درون و برون سازمانی در اجرا و نهادینه سازی آن

۹. بهره‌مندی مطلوب و حداکثری از تجارب کارشناسی و یافته‌های پژوهشی موجود.

جهت گیری‌ها و استلزامات اجرایی اشاره به رویکردها و استلزامات اجرایی از این جهت مهم و تعیین کننده است که با فهم آن می‌توان مسیرهای درست حرکت را شناسایی و از انحراف احتمالی جلوگیری کنیم و همچنین این هشدار را به قانون گذاران و متولیان اجرا داد که بدون فراهم کردن زمینه‌ها، امکان اجرای موفقیت آمیز قانون وجود نخواهد داشت:

۱. استقرار نظام و ساختار عملیاتی و اجرایی، یعنی نظام سنجش صلاحیت

۲. اجرای مرحله‌ای، فازی و تدریجی رتبه‌بندی

۳. بهره‌گیری حداکثری از فناوری‌ها و بکارگیری شاخص‌های عینی و دقیق

۴. برقراری ارتباط منطقی بین رتبه‌بندی و سایر نظام‌ها، به ویژه نظام‌های مالی، ارتقا و ارزشیابی

۵. تمرکز و تأکید بر توانمندسازی و ارتقای صلاحیت‌های تخصصی معلمان

۶. تأکید برخودآموزی و خود ارتقایی مستمر و معلمان

۷. پایش و ارزیابی مستمر و بازنگری در شیوه‌ها و مراحل سنجش

۸. مشارکت مؤثر و فعال معلمان خود معلمان در اجرا

۹. کاهش تمرکز و تفویض اختیار به استان‌ها

۱۰. فرهنگ سازی وایجاد فضای عمومی و عزم ملی در جامعه

۱۱. تغییر مسیر شغلی و نظام پرداخت‌ها

۱۲. تدوین نظام حقوق دستمزد ویژه معلمان، با رویکر امتیازی.

پرسش‌هایی که در زمینه سند تحول بنیادین در جامعه مطرح است

پرسش‌های تعیین کننده در رتبه‌بندی و ویژگی اصلی شاخص‌ها و معیارها برای ارزیابی نظام رتبه‌بندی معلمان و آئین‌نامه تدوین شده توجه ویژه به موارد زیر و پاسخ به سوال‌های مطرح شده، به عنوان شاخص‌های ارزیابی از فرآیند رتبه‌بندی واقعی می‌تواند بسیار تعیین کننده باشد:

۱. ملاک‌ها، شاخص‌ها و معیارها تا چه میزان دقیق، عینی و قابل سنجش‌اند؟

۲. آیا نظام سنجش و فرآیند ارزیابی‌ها طراحی و مستقر شده است؟ به‌عبارت دیگر ساختار و نظام اجرایی آن کدام است؟

۳. سنجش کننده‌ها چه کسانی هستند، چه ویژگی‌ها و صلاحیت‌هایی دارند، کجا، کی و چه آموزش‌هایی برای اجرای صحیح آن دیده‌اند یا باید چگونه آموزش ببینند؟

۴. جایگاه معلمان پس از کسب رتبه‌ها جگونه و کجا خواهد بود؟

۵. مزایا، تسهیلات و منافع حاصل از کسب هر یک از رتبه‌ها، پس از مراحل سخت رتبه‌بند چه خواهد بود و به چه میزان می‌تواند برای معلمان انگیزاننده و برای ارتقای تعلیم‌وتربیت مفید و مؤثر باشد؟

برای پاسخ به برخی از پرسش‌های بالا، شاخص‌های رتبه‌بندی را می‌توان در سه مقوله اصلی دسته‌بندی کرد:

۱. شاخص‌ها و معیارهای مربوط شایستگی‌ها و صلاحیت‌های کسب شده

۲. شاخص‌های مربوط به نتایج عملکرد رقابتی

۳. شاخص‌های مرتبط با فعالیت‌های سرآمد که باید به‌صورت موردی و فوق‌العاده اعمال شود.

در حقیقت روح حاکم بر فرآیند رتبه‌بندی و لازمه آن «سنجش صلاحیت» است که انجام صحیح این کار خود مستلزم قابل سنجش بودن شاخص‌هاست. در حقیقت در غرفه رتبه‌بندی واقعی، در یک کفه ترازو (نظام سنجش صلاحیت) دانش، تجربه و عملکرد معلم و در کفه دیگر آن اوزان یا وزنه‌ها، یعنی شاخص‌ها و مهم‌تر از آن، معیارهای مربوط قرار دارند، یعنی هر دو (نظام سنجش صلاحیت و نتایج عملکرد) لازم و مللزوم یکدیگرند، لذا بدون هر یک از آنان، امکان اجرای رتبه‌بندی واقعی و تعیین مراتب علمی هر یک از معلمان غیر ممکن خواهد بود.

عامل تعیین کننده و غیرقابل چشم پوش دیگری که در فرآیند رتبه‌بندی باید مورد توجه ویژه قرار گیرد، شخص یا اشخاص توانمند و واجد صلاحیتی (علمی، اخلاقی و جسمانی) است که باید این سنجش را با دقت و امانتداری انجام دهد. چه فرد یا افرادی می‌توانند صلاحیت معلمان را ارزیابی کنند؟

شاید با پاسخ به این چند پرسش اساسی بشود درک دقیق‌تری از واقعیت و ماهیت رتبه‌بندی حقیقی پیدا کرد:

۱. چه چیزی باید مورد سنجش قرار گیرد؟: دانش و عملکرد

۲. عملکرد و صلاحیت چه‌کسی باید سنجش و رتبه‌بندی شود؟: معلم و پیرامعلم

۳. ابزارها یا وسایل سنجش کدامند یا با چه چیزی باید سنجش و رتبه‌بندی صورت گیرد؟: ملاک‌ها، شاخص‌ها و معیارها

۴. چه‌زمانی باید این سنجش و رتبه‌بندی انجام پذیرد؟: مستمر و دوره‌ای، نه مقطعی و لحظه‌ای

۵. فرایند سنجش کدام است یا با چه شیوه‌ای باید این سنجش صورن پذیرد؟: فازی و مرحله‌ای؛ یعنی با اولویت منطقی در طول ۵ سال، نه به صورت فله‌ای، در یک تاریخ مشخص و برای همه معلمان.

۶. استلزامات اصلی سنجش صلاحیت کدامند؟: تدوین و استقرار نظام سنجش صلاحیت و ساختار مستقل رتبه‌بندی و پیش بینی گروه متخصص و واجدصلاحیت برای سنجش صلاحیت و اختصاص اعتبارات لازم.

۷. نتایج یا پیامدهای این سنجش کدامند؟: تقسیم بندی معلمان در رتبه‌های ۵ گانه و تحقق اهداف اصلی آن یعنی ارتقای صلاحیت معلمان، تثبیت مرجعیت آنان و ارتقای کیفیت تعلیم‌وتربیت و بهره‌مندی آنان از مزایای حداکثری، با قرار گرفتن در رتبه‌های تعیین شده. یکی از ویژگی‌های اصلی شاخص‌ها «عینی و قابل سنجش» بودن آنهاست. شاخص‌های رتبه‌بندی باید مستند و نتایج آن قابل اثبات باشد و با کمترین مداخله و تأثیرگذاری افراد سنجیده و ارزیابی شود، اینکه ما سرنوشت این کار عظیم را به دست فردی یا افرادی بسپاریم که شیوه انتخاب آنان را همگان می‌دانیم و از میزان صلاحیت‌شان با خبریم، خطای راهبردی و گناه نابخشودنی است. این کار مصداق بارز کوچک شمردن کارهای بزرگ و سپردن آن به دست افراد ناتوان و ناشایست است.

کد خبر 5683515 علی قدمی

منبع: مهر

کلیدواژه: سند تحول بنیادین آموزش و پرورش شورای عالی انقلاب فرهنگی یوسف نوری قانون رتبه بندی معلمان شهرداری تهران برف و کولاک بارش برف قوه قضاییه پلیس راهور هلال احمر جمهوری اسلامی ایران شورای شهر تهران سازمان هواشناسی امداد رسانی روز مادر تصادفات رانندگی روز زن آلودگی هوا وزارت آموزش و پرورش نظام سنجش صلاحیت سند تحول بنیادین ارتقای صلاحیت آموزش و پرورش آموزش وپرورش منابع انسانی تعیین کننده بندی معلمان رتبه بندی رتبه بندی صلاحیت ها برنامه ها شاخص ها ملاک ها رتبه ها

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.mehrnews.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «مهر» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۶۸۵۷۷۳۵ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

امسال ۱۰۵ هزار معلم جذب آموزش وپرورش می‌شوند

رضا رضایی مدیر کل آموزش و پرورش استان کرمان در سخنرانی پیش از خطبه های نماز جمعه این هفته شهر کرمان با بیان اینکه آموزش و پرورش در دولت سیزدهم مسأله اول کشور و معلم محور اساسی و اصلی نظام تعلیم و تربیت است از رشد ۱۰۰ درصدی کسب رتبه های دو رقمی توسط دانش آموزان کرمانی در کنکور ۱۴۰۲ خبر داد.

وی گفت: بر اساس اعلام وزارت آموزش و پرورش آموزش و پرورش استان کرمان در تمام حوزه جز استان های برتر کشور است.

رضایی افزود: با توجه به عملکرد خوب آموزش و پرورش در دولت سیزدهم خوشبختانه مقام معظم رهبری رضایت داشتند.

مدیر کل آموزش وپرورش استان کرمان اجرایی سازی سند تحول بنیادین را مهمترین مطالبه مقام معظم رهبری در چند سال اخیر دانست و افزود: بر اساس این سند آموزش و پرورش به دنبال تربیت انسان تمام ساحتی و در تراز نظام جمهوری اسلامی ایران است.

وی با اشاره به توجه ویژه و تاکید مقام معظم رهبری بر فعالیت های پرورشی و تربیتی گفت: خوشبختانه فعالیت های پرورشی و تربیتی در راس برنامه های آموزش و پرورش کشور است هرچند که در زمانی دنبال حذف این معاونت بودند.

مدیر کل آموزش و پرورش استان کرمان با اشاره به فعالیت بیش از ۲ هزار و ۶۰۰ روحانی در مدارس استان بر اساس تفاهم نامه منعقد شده با حوزه علمیه گفت: استان کرمان در این زمینه بعد از استان قم رتبه دوم کشوری را به خود اختصاص داده است.

رضایی با اشاره به کسب رتبه اول آموزش و پرورش استان در زمینه اعزام دانش آموزان به اردو های راهیان نور خوزستان از اعزام بیش از ۵ هزار دانش آموز به اردو های راهیان نور در سال تحصیلی جاری خبر داد.

وی با اشاره به ضرورت هدایت دانش آموزان به سمت رشته های فنی و حرفه ای و کار دانش اظهار کرد: برای هدایت بیش از ۵۰ درصد دانش آموزان دوره متوسطه دوم به سمت رشته های فنی و حرفه ای و کاردانش در آموزش و پرورش استان برنامه ریزی شده و تأسیس هنرستان های فنی و حرفه ای و کاردانش جوار کارخانه ای در دستور کار ماست.

رضایی شرط ورود و استخدام در آموزش و پرورش را قبولی آزمون دانست و افزود: در سال ۱۴۰۳ بیش از ۱۰۵ هزار نفر جذب آموزش و پرورش خواهند شد.

وی گفت: در تاریخ کشور به خصوص پس از پیروزی انقلاب اسلامی، معلمان نقش و جایگاه ویژه ای در هدایت و راهبری جامعه داشته و در مسایل و موضوعات مختلف مشاوران امین مردم بوده اند.

رضایی بیان کرد: در دوران پس از دفاع مقدس نیز یکی از مراجع اصلی مردم یعنی مرجعی که محل مشورت آنان در تمام مسائل روز جامعه بود، معلمان و فرهنگیان بودند.

مدیر کل آموزش و پرورش استان کرمان با بیان اینکه معلم نقش کلیدی در نظام اجتماعی دارد، افزود: همه مسوولان و مردم باید تلاش کنند تا از این اسوه های ایثار و فداکاری در جایگاه والای خود تجلیل و تکریم شوند.

رضایی افزود: به همین مناسبت شعار هفته معلم سال جاری "همه ما مدیون تو هستیم، معلم" انتخاب شده و ۴۳ هزار و ۵۱۹ فرهنگی در قالب ۲۹ هزار و ۲۷۰ کلاس درس در ۶ هزار و ۲۰ مدرسه استان کرمان مشغول به فعالیت هستند که قدردان زحمات آنان هستیم.

وی از اجرای طرح رتبه‌ بندی معلمان ویژه ۳۹ هزار فرهنگی در استان کرمان و افزایش ۱۰۰ درصدی حقوق فرهنگیان طی ۲ سال اخیر خبرداد و افزود: پرداخت هزینه های درمان، تسهیلات بدون بازپرداخت برای بیماران سخت درمان از جمله اقدامات آموزش و پروش استان کرمان است.
رضایی گفت: آموزش و پرورش استان کرمان در شاخص های اختصاصی موفق به کسب رتبه اول کشور و در کل شاخص‌ها ها رتبه دوم کشور را به دست آورده است.

مدیر کل آموزش و پرورش استان کرمان اظهار کرد: کسب ۶ رتبه تک رقمی کنکور توسط دانش آموزان کرمانی و کسب رتبه ۲۶ کنکور رشته ریاضی یک دانش‌ آموز در منطقه رودبارجنوب یکی از اتفاقاتی است که در طول تاریخ این منطقه بی‌ نظیر بوده و همچنین رشد ۱۰۰ درصدی رتبه زیر ۱۰۰ در کنکور سراسری از دیگر افتخارات این استان است.

 رضایی کسب ۱۲۰ مدال رنگارنگ مسابقات کشوری و ۱۰۷ رتبه برتر کشور توسط معلمان و دانش‌آموزان استثنایی در استان کرمان در سال تحصیلی جاری را از دیگر موفقیت های استان برشمرد و ادامه داد: همچنین طی ۲ سال اخیر در این استان بیش از ۵۰۰ مدرسه نیمه تمام به بهره‌برداری رسیده و ۱۰۳ مدرسه جدید در حال ساخت است.

وی افزود: آموزش و پرورش استان کرمان همچنین سند ۴۰۵ ملک را در سال ۱۴۰۱ و ۳۸۵ ملک را در سال گذشته گرفته و در بخش سرانه فضای ورزشی به رشد ۶۹ درصدی رسیده است.

باشگاه خبرنگاران جوان کرمان کرمان